Μου ζητήθηκε να γράψω με ποιόν τρόπο έχω βιώσει όλη αυτήν την κατάσταση που όλοι μας ονομάζουμε «αναπηρία», «ειδικές ανάγκες», «ειδικές ικανότητες» και ένα άλλο πλήθος ταμπελών που όμως οδηγούν στις συνώνυμες για τον περισσότερο κόσμο έννοιες «καημένος», «ανήμπορος», «άχρηστος», «κατώτερος».
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Λίγους μήνες προτού χάσω την όρασή μου είχα υποβληθεί σε επέμβαση, που δυστυχώς, ενώ φαινόταν να έχει καλά αποτελέσματα, ωστόσο δεν έγινε έτσι. Επειδή είχα αναρρωτική άδεια αλλά και επειδή βαριόμουν να κάθομαι στο σπίτι, σκέφτηκα να έρθω σε μια πρώτη επαφή με τη σχολή τυφλών, μήπως υπήρχαν κάποιες ασχολίες για να περνώ το χρόνο μου, με δεδομένο πως λόγω της επέμβασης δεν ήταν διαυγής η όρασή μου και δεν μπορούσα να διαβάσω, μια δραστηριότητα που με ευχαριστεί πολύ. Έτσι όταν ήρθα σε μια πρώτη επαφή μαζί τους μου πρότειναν διάφορες δραστηριότητες, όπως εκμάθηση της γραφής τυφλών, εκπαιδευτική κουζίνα, μετακίνηση με το μπαστούνι. Σημειώνω πως τότε μετακινιόμουν χωρίς μπαστούνι. Δέχτηκα να ασχοληθώ με όλες αυτές τις δραστηριότητες.
Κατά μια περίεργη σύμπτωση λίγο αργότερα αφότου τελείωσα τα μαθήματα με το μπαστούνι, η κατάσταση της όρασής μου επιδεινώθηκε. Ακολούθησαν και άλλες επεμβάσεις αλλά δυστυχώς δεν έγινε τίποτα.
Τυφλώθηκα εποχή καλοκαιριού, που η σχολή τυφλών στην πόλη μου δε λειτουργούσε. Εκείνοι οι δύο μήνες ήταν από τους χειρότερους της ζωής μου, γιατί έπρεπε να περιμένω από τους άλλους να έρθουν να με πάρουν να πάμε μια βόλτα. Ήμουν εγκλωβισμένη μέσα στο σπίτι.
Επιπλέον είχα φοβικές σκέψεις σχετικά με την εργασία μου. Φοβόμουν μήπως τη χάσω. Τότε εργαζόμουν ως μεταφορέας ασθενών και είχα άγνοια σχετικά με το τι συνέβαινε σε αυτές τις περιπτώσεις. Στο σημείο αυτό θέλω να τονίσω πως για μένα είναι πολύ σημαντικό να είμαι ανεξάρτητη οικονομικά αλλά και να πηγαίνω μόνη μου όπου θέλω και μπορώ.
Οπότε, όπως καταλαβαίνετε, τα πιο σημαντικά προβλήματα που είχα να λύσω ήταν η ανεξαρτησία της μετακίνησής μου και η εξασφάλιση της εργασίας μου.
Όταν, λοιπόν, η σχολή τυφλών άνοιξε το Σεπτέμβριο, αμέσως παρακολούθησα μαθήματα τηλεφωνικής για να μπορέσω να πάρω το πτυχίο του τηλεφωνητή, και φυσικά να αγοράσω το μπαστούνι μου.
Και όταν το αγόρασα …
Τι ελευθερία ένιωσα εκείνη τη στιγμή δεν φαντάζεστε και ίσως να σας φαίνεται παράξενο.
Αλλά για μένα το μπαστούνι μου δεν είναι ντροπή αλλά το μέσο εκείνο που μου επιτρέπει να βγω από το σπίτι, να πάω στη δουλειά μου, να πάω στο σούπερ μάρκετ, να κάνω ο,τιδήποτε θέλω και είναι μέσα στο πλαίσιο των νέων συνθηκών.
Βέβαια μη σας δημιουργηθεί η εντύπωση πως είναι και τόσο εύκολο. Ναι, είναι δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο. Θέλει επιμονή και υπομονή και πάνω από όλα να μην ντρέπεσαι για αυτό το μπαστουνάκι.
Είμαι από τα άτομα που πιστεύουν πως είναι καλύτερα να κάνεις πέντε βήματα μόνος σου παρά δέκα με τη βοήθεια ενός άλλου. Γιατί αν αυτός που είναι δίπλα σου φύγει για οποιοδήποτε λόγο, θα είσαι πάλι στο μηδέν. Στην αντίθετη περίπτωση θα έχεις κάνει τα πέντε βήματα που στη συνέχεια θα γίνουν περισσότερα. Άλλωστε ας μη ξεχνούμε η αρχή είναι το ήμισυ του παντός.
Σε καμιά περίπτωση όμως δε θα ήθελα να πιστέψετε πως είμαι από τα άτομα που υποστηρίζουν πως ένας τυφλός δε χρειάζεται βοήθεια.
Δεν ντρέπομαι να ζητήσω βοήθεια για να βρω ένα μαγαζί ή για να πάω κάπου που δε γνωρίζω. Έχω σταματήσει παρά πολλές φορές άτομα για να με συνοδέψουν να διασχίσω ένα κακής κατασκευής πεζοδρόμιο, κτλ.
Αντιμετωπίζω αυτήν την κατάσταση ως ένα γεγονός που έτυχε σ’ εμένα και δυστυχώς αύριο θα συμβεί σε κάποιους άλλους κάτι αντίστοιχο. Θεωρώ πως δεν είναι ντροπή να ζητάς βοήθεια όταν χρειάζεσαι κάτι, γιατί αυτό είναι ανθρώπινο, όλοι ζητούμε, ανάλογα με τις ανάγκες μας. Και τελικά στην περίπτωση που δε μου προσφέρουν τη βοήθεια -σπάνια περίπτωση- τότε αναζητώ βοήθεια σε κάποιον άλλο.
Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις μου με τους άλλους ανθρώπους θεωρώ τον εαυτό μου αρκετά τυχερό. Και αυτό γιατί τα άτομα που ήθελα να ’χω δίπλα μου, ήταν κοντά μου. Αναφέρομαι στους φίλους μου και στην οικογένειά μου. Δύο σημαντικοί παράγοντες που με στήριξαν αλλά και τους στήριξα.
Είναι πολύ σημαντικό να βλέπεις πως οι επιλογές σου στο επίπεδο της φιλίας ήταν οι σωστές και την οικογένειά σου να στέκεται δίπλα σου, να σε στηρίζει αλλά και να τους στηρίζεις μετέπειτα καθώς βλέπουν πως μπορείς να ζήσεις ανεξάρτητος.
Είναι βέβαιο πως τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα για όλους. Κυρίως λύπη για το κακό που βρήκε στο παιδί του, στην αδερφή τους, το γιατί να συμβεί κάτι τέτοιο και πάει λέγοντας.
Μια νέα κατάσταση.
Προσωπικά εδώ και χρόνια έχω επιλέξει να μην ψάχνω να καταλάβω το «γιατί» σε τέτοιου είδους καταστάσεις, δηλαδή σε ατυχίες ζωής όπως συνηθίζω να λέω. Είναι φυσικό βέβαια να υπάρχει ένα χρονικό διάστημα που θα σε απασχολήσει το «γιατί». Όμως το διάστημα αυτό είναι απαραίτητο για να συνειδητοποιήσεις τη νέα κατάσταση και να τα βρεις με τον εαυτό σου. Για εμένα ήταν αυτοί οι δύο μήνες που πέρασαν μέχρι να ανοίξει η σχολή. Η ζωή μου πήρε άλλη τροπή.
Επομένως πιστεύω πως ο καθένας από εμάς που του συμβαίνει κάτι δυσάρεστο θα πρέπει να αποδεχτεί τη νέα κατάσταση και να ψάξει λύσεις για τα προβλήματα που προκύπτουν. Άλλωστε όλοι μας με τον ίδιο τρόπο δεν λειτουργούμε όταν μας προκύπτει μια νέα κατάσταση, ένα νέο πρόβλημα;
Πάντως αρχή μου είναι πως κανένας δε μπορεί να σε βοηθήσει αν εσύ πρώτα δε το θέλεις.
Τι είναι, λοιπόν, αυτό που κάνει την αναπηρία κάτι το ιδιαίτερο, κάτι το ξεχωριστό;
Πιστεύω πως η ταύτιση της αναπηρίας με την «κατωτερότητα», με την «αχρηστία» είναι ένας βασικός λόγος.
Έτσι κάποιοι από τους ανθρώπους μας λυπούνται για την κατάσταση που βρισκόμαστε, και κάποιοι άλλοι (μικρότερο ποσοστό) μας θεωρούν άχρηστους. Ωστόσο αξίζει να προσθέσω πως υπάρχει και ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που «θεοποιεί» κάποιους από εμάς που έχουμε καταφέρει να σπουδάσουμε ή να ζούμε την καθημερινότητά μας αυτόνομα.
Είτε έτσι είτε αλλιώς πιστεύω πως το βαθύ αίτιο για την υιοθέτηση αυτής της στάσης απέναντι στην αναπηρία προέρχεται από την άγνοια σχετικά με αυτήν και των δυνάμεων που ο άνθρωπος κρύβει μέσα του καθώς και από την άποψη πως όταν είσαι ανάπηρος σταματάς να ζεις. Όμως δεν είναι έτσι ή τουλάχιστον δεν πρέπει να είναι έτσι.
Φιλανθρωπία ή ισοτιμία.
Βέβαια είναι πολύ δύσκολη η μετάβαση στη «μειονότητα», να αντιλαμβάνεσαι αυτή τη λύπη, αυτή τη δήθεν «αποδοχή» από την πλευρά κάποιων που όμως τους την επιβάλλει η φιλανθρωπία και η ηθική μας και όχι η ισοτιμία που θα έπρεπε να υπάρχει. Δε με πειράζει αν με πουν «ανάπηρη», κατώτερη ή οτιδήποτε άλλο, γιατί εγώ γνωρίζω τι αξίζω και τι μπορώ να καταφέρω. Εκείνο όμως που με πειράζει είναι να μη μου εξασφαλίζουν όλες τις δομές που απαιτούνται προκειμένου να εκπαιδευτώ, να εργαστώ, να ζήσω αυτόνομα με ασφάλεια, αλλά πάνω από όλα με αξιοπρέπεια.
Δε με ενδιαφέρει αν θα με κάνουν παρέα τα άλλα άτομα, όχι από εγωισμό ή από αδιαφορία αλλά γιατί γνωρίζω εκ των πραγμάτων ότι δεν μπορούν να σε αγαπάνε όλοι ή να σε αποδέχονται. Διεκδικώ όμως το σεβασμό στο πρόσωπό μου ως ανθρώπινη ύπαρξη και φυσικά ενδιαφέρομαι για την άποψη των ανθρώπων που επιλέγω να κάνω παρέα μαζί τους.
Αυτό άλλωστε δεν κάνουμε όλοι;
Δε με ενδιαφέρει ποια εικόνα σχηματίζουν για το άτομό μου οι άλλοι όταν με βλέπουν να διερευνώ ένα χώρο γιατί είναι ο τρόπος με τον οποίο εγώ μαθαίνω αυτή τη στιγμή.
Δε με ενδιαφέρει πώς σκέφτονται οι άλλοι βλέποντάς με να σκοντάφτω σε ένα εμπόδιο γιατί είναι κάτι που θα μπορούσε να συμβεί σε οποιονδήποτε περπατάει με κλειστά μάτια σε μια πόλη που σαφώς δεν έχει τις κατάλληλες υποδομές.
Με ενοχλούν όμως παρά πολύ τα άτομα που θέλουν να με βοηθήσουν, όταν εγώ δε θέλω ή όταν αρχίζουν να φωνάζουν δίνοντάς μου εντολές προς τα πού να πάω χωρίς να γνωρίζουν τον προορισμό μου. Τις περισσότερες φορές τα άτομα αυτά μου δίνουν λάθος προσανατολισμό ή μου αφαιρούν την επιλογή να διερευνήσω το χώρο με την ησυχία μου ώστε να θέσω τα δικά μου σημάδια που θα με βοηθήσουν μελλοντικά.
Λατρεύω όμως τους ανθρώπους που ευγενικά σου προσφέρουν τη βοήθειά τους αλλά χωρίς να την επιβάλουν.
Όμως πιστεύω πως και εμείς ως άτομα με ειδικές ανάγκες ή όπως αλλιώς ονομαζόμαστε θα πρέπει να αυξήσουμε την αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους ανθρώπους στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό. Να κάνουμε την παρουσία μας αισθητή σε αυτήν την κοινωνία που έχει άγνοια σχετικά με τα προβλήματά μας. Να τους ενημερώσουμε, γιατί κανείς δεν μπορεί να είναι μάντης.
Σαφώς για να επιτευχθεί αυτό χρειαζόμαστε κάποιου είδους βοήθεια. Το σημαντικότερο όμως είναι εμείς να κάνουμε το πρώτο βήμα και να μην μείνουμε στα σπίτια μας.
Ας μη νοιώθουμε άβολα για την κατάστασή μας και ας κάνουμε ένα μικρό βήμα έξω από το σπίτι μας, μέχρι την καφετερία της γειτονιάς μας.
Και πραγματικά δε θέλω να ακούω απόψεις του τύπου ότι ξεγελάω τον εαυτό μου επειδή δεν μπορώ να πάω οπουδήποτε . Δηλαδή για να καταλάβω, εκείνος που δεν μπορεί να έχει το αυτοκίνητο των ονείρων του δε θα πρέπει να αγοράσει κανένα αυτοκίνητο; Επειδή δεν μπορώ να μετακινηθώ οπουδήποτε, δε θα πρέπει να πάω έστω και κάπου πιο κοντά; Τόσες είναι οι δυνάμεις μου, τόσα πράγματα θα κάνω.
Με μια άλλη… ματιά.
Τελειώνοντας θέλω να αναφερθώ σε εσένα αγαπητέ αναγνώστη που όταν βλέπεις έναν ανάπηρο, τον λυπάσαι ή νοιώθεις κάπως άβολα. Θα ήθελα έστω και νοερά να μπεις λίγο στη θέση του.
Αν λοιπόν εσύ τυφλωνόσουν, θα ακυρωνόταν η μέχρι τώρα ζωή σου ή απλά θα έπρεπε να προσαρμοστείς στις νέες συνθήκες; Αν εσύ έχανες το φως σου αλλά ζούσες σε μια κοινωνία που θα είχε μια άλλη στάση απέναντι στην αναπηρία και σου παρείχε τα κατάλληλα μέσα για να μπορέσεις να εκπαιδευτείς, για να εργαστείς, θα αισθανόσουν το ίδιο άσχημα; Μήπως τότε θα είχες περισσότερα εφόδια για να αντιμετωπίσεις τη νέα κατάσταση;
Αν γενικά δε λυπάσαι τον εαυτό σου αλλά δεις όλη αυτήν τη κατάσταση σα μια νέα αρχή στη ζωή σου, δε θα ήταν κάπως καλύτερα τα πράγματα; Μήπως τελικά η δυσκολία προσαρμογής δεν είναι αποτέλεσμα της αναπηρίας αλλά των αντιλήψεων που επικρατούν στην κοινωνία σχετικά με αυτήν;
Σε καμιά περίπτωση δε θέλω να σε τρομάξω. Απλά θέλω να σου θυμίσω πως η ζωή δεν είναι δεδομένη και πως όλοι οι άνθρωποι είναι εν δυνάμει ανάπηροι.
Δεν είμαι όπως λένε δυνατή ή οτιδήποτε άλλο. Απλά ήμουν τυχερή στη ζωή μου να βρεθούν στο δρόμο μου άτομα που μου έδειξαν ένα άλλο δρόμο όταν αναζητούσα λύσεις σε προβλήματα του παρελθόντος (πχ. προβλήματα στην εφηβεία που με είχαν οδηγήσει σε ένα πιο περιορισμένο περιβάλλον).
Πιστεύω πως η επιθυμία μου να ζήσω είναι η αφετηρία της προσαρμογής μου, ενώ η υπομονή, η επιμονή και η αισιοδοξία τα «όπλα» μου.
Η αναπηρία λοιπόν για μένα ήταν μια πρόκληση και μια αλλαγή ζωής.
Ελπίζω να μη σου τύχει τίποτα κακό, αλλά και αν σου τύχει να προσπαθήσεις για το καλύτερο. Εγώ θέλω να ευχαριστήσω τα παιδιά από τη σχολή τυφλών που με αποδέχτηκαν και μου έδειξαν κάποια πράγματα που με βοήθησαν, το φίλο μου Τζελάλ Μπαϊράμογλου που η βοήθειά του ήταν ουσιαστική για τις σπουδές μου καθώς και τον απλό κόσμο και ιδιαίτερα τη νεολαία που βοηθάει με διακριτικότητα αλλά και με ευγένεια. Πολλά ευχαριστώ.
Νατάσα Μπρέντα
πηγή:http://www.zoiplagios.gr/
www.prosvasimo.com
www.accessiblebooking.com
